Ook scheidsrechters moeten eerlijk zijn
Waarom de Week van de Scheidsrechter niet voor iedereen is
Binnenkort is het weer zover. De Week van de Scheidsrechter. De week waarin heel voetballend Nederland zijn waardering moet tonen voor de vrouwen en mannen die onze wedstrijden in goede banen leiden.
De KNVB stuurt clubs weer herinneringen om hun arbiters in het zonnetje te zetten, er worden foto’s gemaakt van scheidsrechters met bloemen, chocola of een cadeaubon, en overal wordt geroepen hoe onmisbaar ‘de man of vrouw met de fluit’ wel niet is.
Allemaal waar. Zonder scheidsrechters is er geen wedstrijd. Maar laten we ook eerlijk zijn: waardering hoort niet automatisch. Waardering moet je verdienen. En eerlijk gezegd, en dit zal niet iedereen leuk vinden, verdienen sommige scheidsrechters die lof niet. Want niet elke scheidsrechter is eerlijk.
De helden van de zaterdagmorgen
Laat ik beginnen met dit: mijn waardering voor de clubscheidsrechters is enorm. De mannen en vrouwen die op zaterdagochtend om 08.30 uur al op het veld staan voor een wedstrijdje JO10. Die na hun werkweek op zondagmorgen nog even een duel in de reserve vijfde klasse fluiten. Die doen het puur uit liefde voor het spel, voor de club, voor de jeugd. Ze krijgen hooguit een paar consumptiebonnen of een kop koffie. Deze vrijwilligers verdienen het om in de Week van de Scheidsrechter in het zonnetje gezet te worden. Geen discussie. Zonder hen valt het hele amateurvoetbal als een kaartenhuis in elkaar. Hun inzet is onmisbaar.Betaalde fluit, vrijblijvende moraal
Daarnaast heb je de ‘neutrale’ scheidsrechters die door de KNVB worden aangesteld voor wedstrijden in het standaardvoetbal. Dat zijn prima opgeleide mensen, vaak ambitieus, met een strak tenue en soms maar niet altijd een nog strakkere warming-up. Ze krijgen een nette vergoeding en na afloop een warme snack en een drankje. Allemaal goed geregeld. Alleen: bij sommigen is de professionaliteit ver te zoeken. En daar wringt het.Rapporten die vernietigen
Ik hoor vaak verhalen van clubs die na een wedstrijd verbaasd zijn over het rapport dat een scheidsrechter heeft geschreven. Niet over de beoordeling van de spelers of de uitslag,daar gaat het niet om, maar over beschuldigingen van wangedrag die volgens de betrokkenen nooit hebben plaatsgevonden. De scheidsrechter schrijft in zijn rapport dat er bijvoorbeeld sprake was van ‘bedreiging’, ‘belediging’ of ‘onsportief gedrag’ richting de arbitrage. En dan gaat de molen draaien: schorsingen, boetes, imagoschade. Alleen… de club in kwestie mag géén weerwoord geven. Geen hoor en wederhoor, geen mogelijkheid om te reageren of bewijs aan te leveren. Wat de scheidsrechter schrijft is wet. Punt. Zelfs als hij of zij allang onderweg naar huis was met een glimlach en een handdruk, kan er een vernietigend rapport binnenkomen waar de club niets tegen kan doen. Dat is niet alleen onrechtvaardig, het is ook gevaarlijk. Want macht zonder controle is altijd een recept voor misbruik.Macht zonder verantwoordelijkheid
Een scheidsrechter heeft enorme invloed. Eén rode kaart, één incidentmelding, en een speler of club hangt. Die macht moet gepaard gaan met verantwoordelijkheid, met zorgvuldigheid en bovenal met eerlijkheid. Maar eerlijkheid is precies wat soms ontbreekt. Soms omdat een scheidsrechter zich persoonlijk aangevallen voelt en dat later wil ‘rechtzetten’. Soms omdat hij een hekel heeft aan een bepaalde club of coach. Soms simpelweg omdat hij zich onaantastbaar waant.Want wie controleert hem eigenlijk?
Er is geen onafhankelijke commissie die deze rapporten objectief toetst. Er is geen verplicht camerabewijs. Er is geen hoor en wederhoor. Wat de scheidsrechter zegt, geldt , zelfs als iedereen die bij de wedstrijd aanwezig was zegt dat het niet klopt. Stel je dat even voor in een andere context. Een politieman die na afloop van een verkeerscontrole in zijn eentje mag beslissen dat jij hem hebt uitgescholden, en daar een boete voor uitschrijft — zonder dat je iets mag zeggen of bewijzen. Onvoorstelbaar, toch? Maar precies zo gaat het nu in het amateurvoetbal.
Geen kritiek? Geen vooruitgang
En daarom schuurt de Week van de Scheidsrechter voor mij. Want we zeggen dan: alle scheidsrechters verdienen waardering. Terwijl de werkelijkheid is: sommige scheidsrechters verdienen eerder correctie dan waardering. Door iedereen kritiekloos op een voetstuk te zetten, ontneem je jezelf de mogelijkheid om misstanden aan te pakken. Kritiek is geen aanval, kritiek is noodzakelijk voor vooruitgang.Een scheidsrechter die zijn werk goed doet, die eerlijk en neutraal fluit, die zich dienstbaar opstelt en het spel centraal stelt , die verdient alle lof. Maar een scheidsrechter die misbruik maakt van zijn positie, die verzinsels opschrijft in een rapport en daarmee clubs beschadigt, verdient géén bloemen, maar een spiegel.
